Panna Izabela ãêcka - kobieta czy lalka?
(na podstawie powieoeci Boles"awa Prusa pt. "Lalka")
"Panna Izabela nie jest <<lalkù>>, lalkù - jest lalka Heluni Stawskiej." - twierdzi" uparcie Boles"aw Prus, autor powieoeci pt. "Lalka", mimo ÿe krytyka doszukiwa"a siê takich w"aoenie znaczeñ w tytule utworu. Byæ moÿe jednak, wbrew
temu, co powtarza" wielokrotnie sam pisarz, jest odrobinê s"usznooeci w interpretacji Oewiêtochowskiego. Kimÿe bowiem jest panna Izabela? Famme fatale, romantycznù, niedooecignionù kochankù, kokietkù czy moÿe w"aoenie lalkù - kobietù salonowù, piêknù, lecz pustù?
Temu, ÿe by"a piêkna - przeczyæ przecieÿ nie moÿna. Ta m"oda, zgrabna i oeliczna, b"êkitnooka blondynka z ca"ù pewnooeciù utoÿsamia"a XIX-wieczny idea" kobiecej urody, a juÿ na pewno - wyobraÿenie Wokulskiego o piêknie. Ca"ooeci dope"nia"y starannie dobrane, strojne suknie. Bo przecieÿ w arystokratycznym oerodowisku, z którego pochodzi"a, trzeba siê by"o "pokazaæ". Do tego w sumie sprowadza"a siê rola kobiety. Temu teÿ s"uÿy"a edukacja m"odych panien z dobrych domów, która przygotowaæ je mia"a do roli salonowych dam - a w salonach nie wymagano, by kobiety zna"y siê na matematyce, naukach oecis"ych ani na ekonomii czy interesach; musia"y natomiast znaæ jêzyki obce oraz zasady savuar vivre, potrafiæ uczestniczyæ w konwersacjach towarzyskich - rozmawiaæ o literaturze i sztuce, o naturze (krajobrazach), podróÿach i zabawach, zachowywaæ siê z wdziêkiem i godnooeciù.
Tak wiêc panna Izabela nie mia"a wprawdzie bladego pojêcia o obliczaniu procentów, nie zdawa"a sobie tak do koñca sprawy z sytuacji finansowej jej rodziny, nie rozumia"a interesów, które prowadzi" jej ojciec, za to biegle pos"ugiwa"a siê jêzykiem francuskim i angielskim, w towarzystwie robi"a wraÿenie kobiety inteligentnej, elokwentnej i obytej, s"owem - b"yszcza"a w warszawskich (a zapewne i oewiatowych) salonach.
Nic wiêc dziwnego, ÿe podoba"a siê mêÿczyznom. Mia"a wielu adoratorów, utytu"owanych wielbicieli z ca"ej chyba Europy. Sama jednak nie potrafi"a kochaæ, nie by"a zdolna do jakichkolwiek g"êbszych uczuæ. Kapryoena, niesta"a, rozkochiwa"a...